هر قسمت از فضاهای ساختمان که در اشغال و تصرف انسان باشد، باید تعویض هوای طبیعی یا مکانیکی داشته باشد و بایستی به منظورهای زیر انجام گیرد:

1-تامین اکسیژن برای تنفس

2-جلوگیری از افزایش گاز کربنیک

3-تخلیه هوای بدار، دود سیگار و گازهای زیان آور دیگر

4-جلوگیری از راکدمان هوا

5-جلوگیری از تراکم رطوبت

دهانه های ورود و تخلیه هوا

الف)دهانه های هوای  دریافتی از بیرون نباید در جایی قرار گیرد که احتمال ورود آلاینده ها به داخل فضا باشد.

ب)دهانه های هوای دریافتی از بیرون باید از هر دهانه تخلیه هوای آلوده، از قبیل دهانه های تخلیه هوا دودکش، هواکش فاضلاب و مانند آنها، دست کم 3 متر فاصله افقی داشته باشد، مگر آنکه دهانه های تخلیه هوا در ترازی دست کم یک متر بالاتر از دهانه های هوای دریافتی قرار گیرد.

پ)دهانه های هوای دریافتی از بیرون باید دست کم 3 متر از معابر (خیابان ، کوچه ، پارکینگ و مانند آنها) فاصله افقی داشته باشد. این دهانه هوای دریافتی باید دست کم 3 متر از کف معابر عمومی بالاتر باشد.

ت) دهانه هوای دریافتی از بیرون باید دست کم 3 متر ساختمان مجاور فاصله افقی داشته باشد.

ث)دهانه هوای دریافتی از بیرون باید با توری سیمی، دریچه یا شبکه ، مقاوم در برابر شرایط هوای محل نصب ، خوردگی و زنگ زدگی ، حفاظت شود.

-دهانه های تخیله هوا

الف)دهانه خروج هوا از تخیله مکانیکی در خارج از ساختمان باید در موقعیتی قرار گیرد که سر و صدای  آن ایجاد مزاحمت نکند.

ب) دهانه تخلیه هوا نباید در معابر عمومی قرار گیرد.

پ) دهانه تخلیه هوا نیاید در جایی قرار گیرد که هوای تخلیه شده به سیستم تعویض هوای ساختمان وارد شود.  فاصله افقی دهانه  خروج  هوا  از هر دهانه باز ساختمان دست کم باید 3 متر باشد، مگر آنکه دهانه خروج هوا دست کم یک متر بالاتر از دهانه باز قرار گیرد. دهانه خروج هوا نباید زیر دهانه باز ساختمان واقع شود.

ت)دهانه تخلیه هوا نباید در داخل شفت ها، راهرو های آدم رو ، خزیده رو ها  و فضاهای مشابه قرار گیرد.

ج)دهانه های تخلیه هوا نباید در فضای زیر شیروانی قرار گیرد.

ث) دهانه تخلیه هوا در خارج ساختمان  باید با توری سیمی ، دریچه یا شبکه ، مقاوم در برابر شرایط هوای محل نصب ، خوردگی و زنگ زدگی ، حفاظت شود.

-تعویض هوای طبیعی

الف)در هر قسمت از فضاهای ساختمان  که  در ااشغال و تصرف انسان باشد و تعویض  هوای مورد نیاز با تهویه طبیعی ممکن باشد، تعویض (تهویه )ی طبیعی باید پیش  بینی شود و تعویض هوای مکانیکی لازم نیست.

ب)تعویض هوا طبیعی هر فضا باید از راه دهانه های  باز شوی آن فضا به هوای  بیرون ساختمان، از قبیل در ، پنجره، دریچه، شبکه و مانند آن ، صورت گیرد.

ت) سطح باز شوی دهانه هر فضا به هوای خارج باید دست کم 4 درصد سطح زیر بنای آن فضا باشد که تعویض هوای طبیعی آن مورد نظر است.

د) اگر فضای که دهانه باز شوی مستقیم به هوای بیرون ندارد، از طریق فضای مجاور تعویض هوای طبیعی شود، دهانه باز شوی بدون مانع بین این فضا باید دست کم 8 درصد سطح زیر فضای مورد نیاز و به هر حال نباید از 2 متر مربع کمتر باشد. سطح دهانه باز شوی فضای مجاور به هوای بیرون  باید برای سطح زیر بنای کل هر دو فضا  محاسبه و اندازه گیری شود.

م) فضای واقع در زیر زمین ، که تعویض هوای طبیعی آن مورد نظر باشد، ممکن است از راه یک دهانه باز شوی قایم و یک دهانه باز شوی افقی به هوای بیرون مربوط شود. در این  صورت عرض مفید فضای باز خارج که دهانه قایم به آن باز می شود باید دست کم  1.5 برابر عمق  باز شو قایم باشد.(شکل روبرو )

تعویض هوای مکانیکی:

الف)در هر یک  از فضاهای ساختمان ، که با تهویه طبیعی نتوان تعویض هوای لازم را فراهم آورد، باید تعویض مکانیکی انجام گیرد.

ب)تعویض  هوای مکانیکی باید شامل  هوای رفت ، هوای برگشت  و یا تخلیه هوا باشد.

ت)مقدار هوای رفت هر فضا باید تقریبا برابر مجموع هوای برگشت و تخلیه هوا باشد.

ث)این سیستم  باید، در صورت لزوم ، داخل فضا  فشار مثبت یا منفی برقرار نماید.

د)تعویض هوا(تهویه ) ی مکانیکی ممکن است توسط تاسیسات تهویه مطبوع انجام گیرد، یا توسط تاسیسات مستقل و جداگانه ای ،  که اختصاصا به منظور تعویض هوای  مکانیکی طراحی و نصب می شود، صورت پذیرد.

م)مقدار هوای دریافتی از بیرون با ید دست کم مطابق جدول یک باشد.

گ)باز گردانی هوای برگشتی در فضاهای ساختمان  باید با رعایت حداقل مقدار هوای دریافتی از بیرون ، که در جدول 2 مقرر شده است، صورت گیرد. از کل مقدار هوای رفت ،  هر مقدار که اضافه بر حداقل  مقدار هوای دریافتی از بیرون باشد، مجاز است که باز گردانی شود.

خ)باز گردانی هوا از یک واحد مسکونی به واحد مسکونی دیگر مجاز نیست.

ع)باز گردانی هوای استخر سر پوشیده  مجاز نیست ، مگر  آنکه رطوبت نسبی آن به 60 % یا کمتر رسیده  باشد. باز گردانی هوای  این فضا به فضاهای دیگر مجاز نیست.

ن)باز گردانی هوای فضاهای زیر مجاز نیست:

1-توالت و پیسوار

2-حمام

3-آشپزخانه و آبدارخانه

4-رختکن

5-پارکینگ مشترک

6-فضایی  که در آن گازهای زیان آور تولید شود.

در صورتی که تراکم آلاینده ها در هوای دریافتی از بیرون از مقادیر جدول 3 بیشتر باشد، باید به کمک فیلتر یا وسایل دیگر جداسازی آلاینده ها ، کیفیت هوای دریافتی از بیرون را بهبود بخشید.

-تعویض هوای  فضاهای خالی از انسان

الف-فضاهای خالی از انسان، از قبیل کانال آدم رو، خزیده رو، فضای زیر شیروانی ، انبار و مانند آن ، باید تعویض هوای طبیعی یا مکانیکی داشته باشد.

ب-حداقل مقدار تعویض هوای مکانیکی این فضا ها باید برابر  یک دهم لیتر بر ثانیه  بر متر مربع از سطح افقی هر فضا باشد.

ج-سیستم تعویض هوای مکانیکی این فضاها باید وقتی کار کند که رطوبت نسبی آن از 60 درصد بیشتر باشد. وقتی  رطوبت نسبی گمتر از 60 درصد باشد تعویض هوای مکانیکی لازم نیست.

جریان هوا در کانال:

وقتی قرار است هوا در داخل کانالی جریان یابد، مانند جریان هر سیال دیگری ، فشاری لازم است تا جریان را بطور ثابت و دایمی برقرار بدارد. فشار هوا که در ارتفاع فشار نیز نامیده می شود، دارای دو مولفه است:

1-فشار استاتیک(Static Pressure)-که برای مقابله با مقاومت ناشی از اصطکاک مولکولهای هوا با جدار کانال مصرف می شود.

2-فشار سرعتی(Velocity Pressure)-که صرف ایجاد سرعت هوا در کانال می گردد و در هر مقطع از کانال در شرایط استاندارد(70F وسطح دریا) hsj.

فشار کل هوا (Total Pressure)عبارتست از حاصل جمع فشارهای استاتیک و سرعتی در یک سیستم کانال، فشار کل هوا در جهت حرکت جریان هوا در کانال بتدریج نقصان می یابد.

فشار استاتیک و فشار سرعتی قابل تبدیل به یکدیگرند و می توانند در جهت حرکت جریان هوا در کانال، کاهش یا افزایش یابند. مثلا در یک مسیر مستقیم با سطح مقطع ثابت ف فشار استاتیک کاهش یافته ولی فشار سرعتی تغییرنمی کند، بنابر این فشار کل (یعنی حاصلجمع آنها) کاهش خواهد یافت. حال اگر در مسیری افزایش تدریجی سطح مقطع داشته باشیم ، فشار سرعتی کاهش یافته فشار استاتیک افزایش می یابد و فشار کل تقریبا ثابت می ماند(با صرقنظر کردن از افت فشار ناچیز اصطکاکی).

محاسبه سیستم کانال:

برای محاسبه سیستم کانال به چهار عامل احتیاج است:

1-نرخ افت فشار اصطکاکی(استاتیک)

2-دبی هوا

3-سرعت هوا

4-قطر کانال

اصول طراحی سسیستم کانال:

1-مطالعه نقشه ساختمان و تعیین بهترین محل نصب دریچه های هوای اتاق، بنحوی که توزیع هوا در اتاق بطور صحیح صورت گیرد.

2-ترسیم کروکی آسانترین مسیر سیستم کانال ، از دستگاه هواساز تا دریچه های ورودی و خروجی هوای اتاق ، بطوریکه با اسکلت فلزی ساختمان یا سایر موانع مزاحم فلزی ساختمان تماس حاصل نکند.

3- محاسبه ابعاد کانال برای تمام مسیرهای اصلی و شاخه ها بیکی از سه روشی که متعاقبا ذکرخواهد شد.

4-محاسبه افت فشار استاتیک کل در پر مقاومت ترین مسیر بمنظور تعیین فشاراستاتیک بادزن جهت ارسال و بازگردان هوا.

روش های طراحی سیستم کانال:

طراحی یک سیستم کانال هوا با سرعت کم، توسط یکی از سه روش زیر صورت می گیرد:

1-روش کاهش سرعت در طول مسیر(Velocity Reduction Method)

2-روش نرخ افت اصطکاکی یکسان در طول مسیر(Equal Friction Method)

3-روش بازیافت فشار استاتیک(Static Regain Method)

طرح کانال برگشت:

سیستم کانال برگشت عموما” با روش افت اصطکاکی یکسان و به همان ترتیب کانال رفت محاسبه می شود. در بسیاری از سیستم ها، مقدار هوای برگشتی برابر است با مقدار هوای رفت به اتاق منهای مقدار هوای لازم برای تهویه اتاق(یعنی مقدار هوایی که برای تامین اکسیژن اتاق لازم است). این مقدار هوای اضافی فشار مثبتی در اتاق ایجاد می کند که مانع نفوذ طبیعی هوای خارج بداخل اتاق می گردد. بلحاظ اینکه فشار استاتیک در کانال برگشت منفی است ، باید دقت خاصی مبذول گردد تا از ایجاد اختلاف فشار زیاد در دریچه های برگشت نزدیک بادزن اجتناب شود. اختلاف فشار استاتیک زیاد در عبور از دریچه های برگشت شود. اختلاف فشار استاتیک زیاد در عبور از دریچه های برگشت منجر به جریان هوای اضافی و ایجاد سر و صدا می گردد(بدلیل سرعت زیاد هوا در عبور از دریچه). بدین دلیل سیستم کانال برگشت باید با حداقل طول و حداقل وصاله ممکن طراحی شود. باز بمنظور کاستن از افت فشار ، سیستم کانال برگشت باید طوری طراح شود که سرعت هوا در عبور از آن کمتر باشد. بدین لحاظ عموما در طرح سیستم کانال برگشت ، نرخ افت فشار اصطکامی حدود 75 تا 80 درصد نرخ افت فشار اصطکاکی در طرح سیستم کانال رفت خواهد بود.

اطلاعات کلی در مورد کولر آبی

در مناطقی که رطوبت نسبی داخل ساختمان کم و درجه حرارت هوای خشک بیرون ساختمان زیاد است از کولر آبی استفاده می شود.

با تبخیر آب توسط کولر آبی رطوبت هوای محیط را تا حد مطلوب زیاد می کند تا محیط خنک شود. به علت عدم کنترل اثر خنک کنندگی و رطوبت نسبی توسط کولر آبی، این دستگاه جزء رده ی وسایل تهویه مطبوع که همواره اثر خنک کنندگی و میزان رطوبت نسبی را تحت کنترل قرار می دهند به شمار نمی رود.

استفاده از کولرهای آبی در مناطق شمالی و جنوبی کشور که در صد رطوبت هوای بالایی دارند مناسب نیست. کولر های آبی برای خنک کردن هوای فروشگاه ها ، اداره ها و موسسات آموزشی نیز استفاده می شود.

-انواع کانال خارجی و میزان افت دهی

میزان افت دهی کولر با کانال های خارجی نسبت به همان کولری که بدون کانال خارجی است و هوای مرطوب کولر مستقیما به محیط منزل وارد می شود بستگی به نوع نصب کانال و زانویی آن دارد. کانال خارجی نباید پیچ در پیچ و طولانی باشد و در معرض شدید نور آفتاب نصب شود. اتصال کانال خارجی به کولر به سه روش کلی انجام می شود:

1-ابعاد دریچه:

به مساحت کلی دریچه که متناسب با دبی هوای مورد نیاز هر فضا  می باشد که این محاسبات توسط طراح تاسیسات مکانیکی ساختمان انجام می شود. همانطوریکه در شکل روبرو مشاهده می شود ابعاد دریچه بر اساس طول و عرض بیان می شود مثلا دریچه کولر 30*45 یعنی 30 سانتیمتر ارتفاع و 45 سانتیمتر طول دریچه می باشد و روش انتخاب دریچه کولر در مقاله نحوه صحیح انتخاب ابعاد دریچه کولر توضیح داده شده است.

2-دمپر:

دمپر وظیفه کنترل دبی و تنظیم فشار هوا را به عهده دارد که بسته به جنس دریچه دمپر دریچه هم متفاوت می باشد. انوع دمیر در مقاله دمپر چیست به آن اشاره شده است.

3-جنس دریچه:

جنس بدنه و سایر اجزای دریچه تعیین کننده طول عمر و کیفیت دریچه می باشد و در امنخاب دریچه به مقاومت جنس مورد نظر در مقابل رطوبت و درجه حرارت باشد. مثلا برای دریچه های فن کویل بهتر است جنس آلومینیوم استفاده شود.

4-رنگ و پوشش رنگ دریچه:

رنگ و پوشش بدنه دریچه هوا از لحاظ شکل و ظاهربهتر است با رنگ دکوراسیون محل نصب سازگار داشته باشد همچنین باید مقاومت رنگ در مقابل رطوبت و درجه حرارت مورد توجه باشد. دریچه های تولیدی جنس آهن و آلومینیوم از نوع کوره ای الکترواستاتیک می باشد.

5-ظرفیت هوادهی:

پارامتر مهمی که بسیار مهم می باشد ظرفیت هوا دهی دریچه می باشد که به میزان دبی گذر حجمی هوا در واحد زمان می باشد این میزان هوای عبوری از دریچه علاوه بر ابعاد و طراحی دریچه به سرعت هوای عبوری از آن نیز وابسته می باشد که در زمان طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان محاسبه می شود.

6-شدت صدای تولیدی:

برای تامین آسایش افراد در یک فضا کنترل شده لازم است به میزان صدای تولیدی دریچه کولر دقت کرد که این صدا ناشی از عبور هوا از پروفیل پره های دریچه است.

میزان صدای هوای خروجی از دریچه در مکان های عمومی مانند فروشگاهها و … شاید محسوس نباشد اما برای مکان های از قبیل فضاهای آموزشی و مسکونی لازم است به میزان صدا دریچه توجه جدی شود. هم اکنون دریچه از جنس پلاستیک بهترین انتخاب از این نظر می باشد.

7-طول پرتاب:

این پارامتر باید سرعت هوا در فاصله مشخص به یک مقدار معینی برسد. مثلا در جاهایی که سقف بلند می باشد از این لحاظ مهم می باشد.

و کلام آخر :

چنانچه قصد خرید دریچه دارید با ما در ارتباط باشید. کارشناسان ما با جندین سال سابقه شما را به صورت رایگان  راهنمایی می کنند.

ابعاد دریچه کولر به چه صورت انتخاب می شود:

در صورتیکه قصد خرید دریچه کولر دارید به نکات زیر توجه فرمایید:

-ابعاد دریچه کولر بر حسب ابعاد داخلی کانال کولر شناخته می شود به این صورت که ابعاد داخلی کانال کولر را بر حسب ارتفاع و طول بر حسب سانتی مترمطابق شکل زیر اندازه گیری نمایید:

-قسمت بر آمدگی پشت دریچه کولر مطابق با ابعاد داخلی کانال کولر می باشد ولیکن جهت اینکه عملیات نصب راحتر انجام گیرد ابعاد پشت دریچه همواره کمی کوچکتر از ابعاد داخلی کانال می باشد.

به طور مثال دریچه کولر به ابعاد 40*30 که در شکل زیر مشاهده می شود به اینصورت می باشد:

ارتفاع پشت بر آمدگی دریچه 28.5 سانتی متر و طول دریچه 38 سانتی متر می باشد  همانطور که اشاره شد 1.5 سانتی متر ارتفاع دریجه و 2 سانتی متر طول دریچه کوچکتر ساخته شده است که به راحتی در داخل کانال نصب گردد.

شایان ذکر است قاب کلی دریچه 40*30  ارتفاع آن 36.5 سانتی متر و طول آن 45 سانتی متر می باشد.

توجه فرمایید که ارتفاع و طول دریچه کولر مضربی از 5 می باشد . ارتفاع از 15 تا 60 سانتی متر و طول دریچه از 15 تا 100 سانتی متغیر می باشد.